Piękny pałac z ciekawą historią.

Pałac został wybudowany na zlecenie Marianny Orańskiej, niderlandzkiej królewny, córki króla Niderlandów Wilhelma I Orańskiego i jego pierwszej żony – Fryderyki Luizy Pruskiej. W 1830 r. Marianna wychodzi za mąż za Albrechta von Hohenzollerna, syna pruskiego króla Fryderyka Wilhelma III. Ich małżeństwo jednak nie nie układa się – Mariannie nie odpowiada sztywna dworska etykieta pruska, przez co naraża się na nieprzychylność otoczenia. Dodatkowo jej mąż często ją zdradza. W 1837 r. Marianna dziedziczy Kamieniec Ząbkowicki w spadku po swej matce. Już w kolejnym roku przeprowadza się z mężem z Berlina do Kamieńca i podejmuje decyzję o budowie na jego terenie letniej rezydencji. Prac podejmuje się architekt Karl Friedrich Schinkel i już w pierwszym roku przygotowuje pierwszy projekt pałacu. Według jego założeń, pałac zbudowany ma być w neogotyckim, angielskim stylu, nawiązującym do średniowiecza, kształtem ma przypominać mauretańskie twierdze, a doborem materiałów Malbork. Budowa rozpoczyna się w 1839 r., a pracami kieruje Ferdynand Martius.

Marianna znana jest jako „matka ubogich i sierot”. Kupuje ogromne majątki na dolnym śląsku, przyczynia się do rozwoju dróg i ożywienia gospodarki w regionie. Zakłada szkoły, szpitale, parafie, buduje kościoły, huty. Rozwija leśnictwo. Zatrudnia wieśniaków do pracy przy budowie pałacu, kładzie duży nacisk na edukację dzieci.

W 1844 r. zostaje podjęta decyzja o rozwodzie Marianny i Albrechta, a bezpośrednią przyczyną staje się jego romans z córką pruskiego ministra wojny Rozalią von Strauch. Marianna wyjeżdża w podróż po Europie. Z czasem w jej otoczeniu pojawia się Johannes van Rossum, wcześniej lokaj księcia Albrechta, później koniuszy księżnej. Nawiązuje się romans, który wywołuje skandal. W 1848 r. Albrecht wnosi oficjalny pozew o rozwód. Skandal ulega spotęgowaniu, gdy okazuje się że Marianna jest w ciąży ze swym kochankiem. W tym czasie budowa pałacu w Kamieńcu zostaje wstrzymana. Oprócz utraty dobrego imienia i zakazu widywania dzieci, Marianna dostaje zakaz przebywania na terenie Prus dłużej niż 24 godziny i obowiązkowo musi się meldować na posterunku policji przy każdym wjeździe i wyjeździe.

W 1854 r. Marianna zarządza wznowienie prac nad budową pałacu i przekazuje rezydencję synowi, Albrechtowi zwanemu Młodszym. W związku z zakazem stałego pobytu na terenie Prus, w 1854 r. zakupuje Weißwasser (dziś Bílá Voda) na Śląsku austriackim, oddalony o ok. 12 km od Kamieńca, dzięki czemu może nadal nadzorować przebieg prac, codziennie jeżdżąc tam i z powrotem.

Budowa pałacu ostatecznie kończy się w 1857 r., ale prace nad wystrojem trwają jeszcze do 1900 r.

W 1883 r. Marianna umiera. Zgodnie z jej wolą, zostaje pochowana u boku van Rossuma, jednak jego imię nie znajduje się na płycie grobowca. Jej rozległe majątki przechodzą w ręce dzieci.

W 1945 r. mieszkańcy pałacu opuszczają go z obawy przed nadciągającą Armią Czerwoną. Żołnierze radzieccy dewastują pałac, wywożą liczne dobra, wyposażenie pomieszczeń i dzieła sztuki. Marmury i kolumny zostają wywiezione do Warszawy by wesprzeć odbudowę miasta. Część z nich znajduje się w Pałacu Kultury. Rok później pałac staje w ogniu i dokonuje się dalsza dewastacja obiektu. W latach 50 postępuje niszczenie pałacu. W latach 80. XX wieku pałac zostaje wpisany na listę zabytków, co zahamowało postęp zniszczeń. W 1986 r. pałac zostaje wydzierżawiony na 40 lat. Po śmierci dzierżawcy w 2012 r. pałac powraca pod bezpośredni zarząd właściciela, tj. gminy Kamieniec Ząbkowicki. W 2013 r. po intensywnych pracach remontowych, pałac zostaje udostępniony dla turystów.

Źródła:

www.palacmarianny.com.pl
www.naszesudety.pl
www.skarbykultury.pl